Padalec zwyczajny

Padalca uważa się za starą, trzeciorzędową jeszcze formę reliktową. Przodkowie padalca zwyczajnego, w przeciwieństwie do dzisiejszych przedstawicieli tego gatunku, posiadali jak wiele innych jaszczurek cztery kończyny. Układ kostny współczesnego padalca zachowuje pozostałości pasa barkowego i pasa miednicznego. Również w rozwoju ontogenetycznym widać ślady kończyn: ich zawiązki tworzą się w zarodkach przebywających w ciele matki.

Budowa ciała

Padalec zwyczajny nie należy do dużych jaszczurek: wedle różnych źródeł mierzy zwykle 40-45 cm, osiąga jednak długość 50 cm, 45 cm lub też w zależności od płci samice 50 cm, samce zaś tylko 40 cm. Dwie trzecie tej wartości zajmuje ogon. Na pierwszy rzut oka jaszczurka ta przypomina węża, nie posiada bowiem widocznych kończyn. Zwierzę ubarwione jest szarobrązowo, brunatnobrązowo bądź szaro czy też rdzawo. Grzbiet określa się jako barwy brązu czy miedzi, jasnoszary bądź ciemnoszary, ołowianoszary, żółtawy czy miedziany. U części osobników ubarwiony jest jednolicie, u innych zdobią do podłużne ciemne linie w liczbie 2, 3 lub też 5. Mogą je tworzyć połączone lub oddzielone od siebie plamki lub kreski. Mogą też występować inne ciemne kreski. Nieraz obserwuje się również plamki koloru niebieskiego. Z kolei spodnia strona ciała stanowi przykład dymorfizmu płciowego. Przyjmuje barwy od ciemnoszarej do szaroniebieskiej. U samic osiąga barwy czarną, czarnoszarą, łupkowoszarą, zachowując jednolite ubarwienie. W przypadku samców brzuszną stronę ciała pokrywa deseń obejmujący niebieskawoszary wzór na żółtawym tle lub żółte piętna na tle łupkowoszarym. Barwą wyróżniają się również osobniki młode: są jasnoszare, ich wierzch jest jasnozłoty lub srebrny, zdobiony podłużną ciemną linią rozpoczynającą się od zdobiącej głowę plamy w kształcie kropli i ciągnącą się aż do końca ogona, a boki i brzuch są ciemne, brązowoczarne, stalowoszare lub czarne. Tak więc choć najczęściej spotyka się osobniki brunatne, występują liczne odmiany barwne. Marian Młynarski wymienia spośród nich odmianę turkusową, którą uznaje za najpiękniejszą. Odmiana ta spotykana jest szczególnie na wschodzie Europy, w Niemczech już stanowi rzadkość. Charakteryzuje się ona obecnością wspomnianych już plamek koloru jasnoniebieskiego bądź ciemnoniebieskiego, sprawiających wrażenie delikatnych, rozmieszczonych z różną gęstością na grzbiecie padalca. Częściej widuje się ubarwione w ten sposób samce. Często występuje połysk określany jako metaliczny bądź szklisty. Jaszczurka zawdzięcza to temu, że jej ciało pokrywają drobne, owalne, gładkie łuseczki, ściśle przylegające do siebie, a nawet zachodzące na siebie dachówkowato, ułożone regularnie. U padalcowatych podpierają je leżące w skórze kostne płytki.

padalec kolchidzki

Padalec kolchidzki, padalec wschodni (Anguis colchica) – gatunek beznogiej jaszczurki z rodziny padalcowatych, wydzielony w 2010 roku z padalca zwyczajnego. Występuje od Europy Środkowej do Iranu oraz prawdopodobnie we wschodniej Skandynawii. Jego zasięg występowania w Polsce obejmuje przypuszczalnie południowo-wschodnią i wschodnią część kraju.

Zasięg występywania

Padalec kolchidzki występuje od Czech i regionu Bałtyku w Europie Środkowej aż do Iranu oraz prawdopodobnie we wschodniej Skandynawii i na północno-wschodnich Bałkanach. Jego zasięg występowania w Polsce nie jest dokładnie zbadany. Przypuszczalnie obejmuje południowo-wschodnią i wschodnią część kraju. Natomiast padalec zwyczajny (sensu stricto) zamieszkuje Europę Zachodnią i Środkową, północno-zachodnie Bałkany i prawdopodobnie zachodnią Skandynawię.

strona główna